Na polskim rynku budowlanym domy prefabrykowane stają się coraz bardziej popularną alternatywą dla tradycyjnej technologii murowanej, która wciąż dominuje i stanowi aż 90% wszystkich realizacji. (1)
Inspiracją dla tej zmiany są trendy z Zachodu, szczególnie z USA i krajów skandynawskich, gdzie domy prefabrykowane cieszą się dużą popularnością od dawna.
W naszym kraju także coraz więcej osób przekonuje się do zalet budownictwa prefabrykowanego.
W artykule przyjrzymy się bliżej najpopularniejszym technologiom prefabrykacji dostępnym na polskim rynku w 2023 roku. Omówię kluczowe aspekty, które przyciągają uwagę inwestorów – od szczegółów konstrukcyjnych po korzyści ekologiczne i ekonomiczne.
Na czym polega budowa domu z prefabrykatów?
Prefabrykacja to proces, który zmienia sposób, w jaki myślimy o wznoszeniu domów. Najważniejsze elementy budynku powstają w fabryce, gdzie precyzyjne maszyny składają je z gotowych części. To właśnie tam kształtują się fundamenty przyszłego domostwa.
Następnie wykwalifikowani fachowcy montują fabrycznie przygotowane segmenty na działce inwestora. Co ciekawe, czas budowy jest krótszy, niż mogłoby się wydawać. Wszystko zależy od zakresu prefabrykacji, czyli tego, ile elementów domu powstaje w fabryce.
Montaż domu jednorodzinnego na miejscu budowy trwa zazwyczaj od jednego do kilku dni. Pozostałe prace, takie jak wykończenia, zajmują zwykle od jednego do trzech miesięcy. (2) To znacznie szybciej w porównaniu do tradycyjnych metod budowy.
Najpopularniejsze technologie
W Polsce mamy dostęp do wielu technologii prefabrykowanych, które umożliwiają szybką i efektywną budowę. Każda z nich oferuje różne parametry i funkcje budynku.
Poznaj najpopularniejsze technologie dostępne na naszym rynku i wybierz tę, która najlepiej odpowiada twoim potrzebom.
Prefabrykat keramzytobetonowy
Keramzyt to porowate kulki wypalane z gliny. Mają zastosowanie nie tylko w prefabrykacji, ale także do produkcji bloczków oraz pustaków ściennych i stropowych.
Gdy dodamy keramzyt do betonu, otrzymujemy lekki, porowaty materiał o doskonałych właściwościach izolacyjnych i odporności na ogień.
Elementy z keramzytobetonu, takie jak ściany, stropy i dachy, powstają w fabryce jako gotowe segmenty do zmontowania na placu budowy. Ta technologia oferuje lepszą izolację termiczną i akustyczną niż tradycyjne rozwiązania.
Co więcej, elementy domu nie zawierają wilgoci technologicznej, co pozwala na rozpoczęcie prac wykończeniowych zaraz po montażu.
Ściany zewnętrzne z prefabrykatów keramzytobetonowych mają grubość 18 cm, a działowe – 10 lub nawet 8 cm, co zwiększa powierzchnię użytkową budynku. (3) Powstają w specjalnych formach i zawierają już puszki elektryczne, bruzdy pod instalacje i nadproża.
Ponadto ściany z keramzytu zespala się z warstwą izolacji cieplnej, co zwiększa komfort mieszkania. Montaż na budowie odbywa się przy pomocy dźwigu, a do wykonania pozostają tylko wieńce i stropy.
Prefabrykat betonowy
Dom z prefabrykatów betonowych montowany jest z gotowych elementów, które w fabryce są wzmocnione zbrojeniem z prętów lub siatki.
Ta metoda produkcji zapewnia, że każdy moduł wykonany jest z niezwykłą precyzją, co gwarantuje idealne dopasowanie poszczególnych części.
Elementy konstrukcyjne z betonu wyróżniają się wytrzymałością oraz odpornością na ogień. Umożliwiają również uzyskanie praktycznie dowolnego kształtu budynku. Dzięki temu zapewniają szerokie możliwości architektoniczne.
Pamiętaj jednak, że po wykonaniu elementów w fabryce, nie ma już możliwości ich zmiany. To oznacza, że projekt musi być precyzyjnie opracowany jeszcze przed rozpoczęciem produkcji.
Domy z perlitu
Technologia budowy domów z perlitu została opracowana przez polską firmę, która wykazała się nie tylko kreatywnością, ale i dbałością o ekologię. (4)
Bloczki perlitowe odznaczają się odpornością na gryzonie, szkodniki, grzyby i posiadają wybitne właściwości akustyczne. Dodatkowo, perlit jest materiałem naturalnym pozyskiwanym ze skał wulkanicznych, co czyni go przyjaznym dla środowiska.
Jednym z kluczowych procesów w produkcji perlitu jest obróbka cieplna, w której materiał jest prażony w temperaturze sięgającej nawet 1000ºC. W ten sposób powstaje lekkie, porowate i oddychające kruszywo, które stanowi podstawę bloczków perlitowych. (5)
Dzięki temu domy z perlitu zapewniają wyjątkowy komfort termiczny i akustyczny, przewyższający tradycyjne metody budowy z izolacją styropianową.
Nie możemy też zapominać o ich wytrzymałości na wilgoć i mróz, a także wysokiej ognioodporności. Domy z perlitu to gwarancja trwałości i niezawodności przez długie lata, bez obawy o biodegradację, mchy, porosty czy glony.
Domy szkieletowe
Domy szkieletowe stanowią popularną alternatywę dla tradycyjnych domów murowanych. Wyróżniają się przede wszystkim lekkością i elastycznością w projektowaniu.
Ich konstrukcja nośna składa się z drewnianych, rozstawionych co 40-60 cm, o niewielkim przekroju, na przykład 5×15 cm. (1)
Co ważne, w domach szkieletowych ściany mogą mieć różną grubość i wykończenie, a sposób konstrukcji stropów i podłóg nie jest jednoznacznie ustalony. Ta elastyczność pozwala na dostosowanie projektu do indywidualnych potrzeb.
W najczęściej stosowanym wariancie, przestrzeń pomiędzy elementami konstrukcyjnymi wypełniona jest wełną mineralną. Od wewnątrz znajduje się folia paroizolacyjna i wykończenie, na przykład z płyt gipsowo-kartonowych.
Z kolei od zewnątrz kładzie się poszycie usztywniające konstrukcję, folię paroprzepuszczalną i elewację.
Ze względu na lekkość konstrukcji, domy szkieletowe idealnie nadają się na grunty o małej nośności. Warto jednak wspomnieć, że ich ściany mają mniejszą zdolność do akumulacji ciepła.
Domy na szkielecie stalowym
Tego rodzaju budynki powstają na szkielecie ze stali, wyprodukowanym w fabryce i odpornym na korozję.
Na tę wytrzymałą podstawę ekipa budowlana nakłada termoizolację, elewację oraz lekki dach. Wewnątrz, dom jest wykańczany w sposób podobny do budynku murowanego, na przykład za pomocą płyt gipsowo-kartonowych.
Warto zwrócić uwagę na trwałość i wytrzymałość profili stalowych. Choć nie chronią one samodzielnie przed ogniem, odpowiednie poszycie ścian znacznie zwiększa bezpieczeństwo przeciwpożarowe budynku.
Konstrukcja powstaje z galwanizowanej stali, co zapewnia jej solidność i odporność na działanie czynników zewnętrznych. W Polsce profile są zimno gięte i formowane ze stali konstrukcyjnej klasy 350 lub 280. (6)
Należy jednak pamiętać, że pod wpływem ognia stal ulega deformacjom. Dlatego zaleca się stosowanie płyt o zwiększonej odporności na ogień oraz zapewnienie odpowiedniej wentylacji.
Domy modułowe
Domy modułowe to konstrukcje tworzone przez połączenie gotowych elementów wykonanych w fabryce. Moduły są transportowane na plac budowy i precyzyjnie składane.
Główną zaletą domów modułowych jest krótki czas budowy. Od wyboru projektu do zamieszkania nie mija zwykle więcej niż dwa-trzy miesiące, nawet w przypadku domów całorocznych.
Decydując się na taki dom, minimalizujesz ryzyko zakłóceń budowy przez warunki pogodowe. Odpada także czas dojrzewania betonu, co jest istotne w tradycyjnym budownictwie murowanym.
Ściany domu modułowego mają izolację od wiatru i chłodu. Podlegają ścisłej kontroli jakości, co eliminuje niespodzianki i sprzyja dokładnej produkcji.
Jako inwestor masz swobodę w wyborze techniki grzewczej i zaopatrzenia w energię. Możesz więc postawić dom energooszczędny, pasywny lub niskoenergetyczny, z możliwością wykorzystania odnawialnych źródeł energii.
Co ważne, dostarczenie modułów z fabryki wymaga odpowiedniej drogi dojazdowej i miejsca do operowania dźwigiem, co w niektórych przypadkach może stanowić problem.
Ciężki prefabrykat drewniany
Ciężka prefabrykacja drewniana to technologia, która łączy tradycyjny charakter drewna z nowoczesnymi rozwiązaniami budowlanymi.
W fabryce produkowane są gotowe elementy, takie jak ściany, stropy i dachy, które są następnie transportowane na plac budowy i montowane.
Są wyposażone zarówno w zewnętrzną, jak i wewnętrzną izolację termiczną. Mają także osadzone okna i inne niezbędne składniki.
Jedną z kluczowych cech tej technologii jest wykorzystanie drewna KVH, ciężkiej konstrukcji drewnianej zapewniającej nośność, wytrzymałość i stabilność.
W odróżnieniu od lekkich technologii szkieletowych, ciężka prefabrykacja drewniana pozwala na konstrukcje, które znoszą większe obciążenia. Dzięki temu możliwe jest użycie dachówki cementowej lub ceramicznej, a na poddaszu można stosować wylewki betonowe. (7)
Domy z ciężkich prefabrykatów drewnianych charakteryzują się bardzo dobrą izolacją termiczną oraz mikroklimatem wewnętrznym, dzięki naturalnej zdolności drewna do samoregulacji wilgotności.
Technologia CLT
Technologia CLT (Cross-Laminated Timber) rewolucjonizuje sposób wykorzystania drewna w budownictwie. Polega na produkcji warstw drewna sklejanych w grubych, krzyżowych panelach. Stanowią one kluczowe elementy konstrukcyjne budynku, w tym ściany, stropy i dachy.
Drewno CLT wyróżnia się nie tylko dobrymi właściwościami izolacyjnymi i mechanicznymi, ale jest również materiałem przyjaznym dla środowiska. Choć technologia CLT jest droższa niż szkieletowa, umożliwia budowę bardziej stabilnych i trwałych konstrukcji.
Panele CLT produkowane są z wysuszonych lameli świerkowych, które układa się w warstwy. Drewno suszone do wilgotności około 8% zapewnia dużą stabilność elementu i minimalizuje ryzyko powstawania szczelin.
Co więcej, panele wykonane z litego drewna mają zdolność do regulowania poziomu wilgoci w pomieszczeniach. Warto również podkreślić, że technologia CLT charakteryzuje się wysoką odpornością na ogień.
Czy warto wybrać dom w technologii prefabrykowanej?
Wybór domu w technologii prefabrykowanej to decyzja, która niesie za sobą wiele korzyści. Tego typu domy zyskują na popularności ze względu na swoje liczne zalety.
Szybki montaż, precyzja wykonania, mniejsze obciążenie środowiska oraz możliwość indywidualnego projektowania sprawiają, że inwestorzy coraz chętniej decydują się na domy prefabrykowane.
Czas budowy
Dom wykonany z elementów prefabrykowanych wznosi się znacznie szybciej niż tradycyjny budynek murowany.
Ważne jest, jak duża część domu powstaje w fabryce. Im większy zakres prefabrykacji, tym krótszy czas budowy.
Dodatkowo, zamontowanie w fabryce takich elementów jak stolarka okienna i drzwiowa znacznie przyspiesza proces.
Montaż domu jednorodzinnego z prefabrykatów trwa zwykle od jednego do kilku dni.
Pozostałe prace wykończeniowe zajmują od jednego do trzech miesięcy. (2)
Energooszczędność
W dzisiejszych czasach energooszczędność to kluczowy aspekt budownictwa.
Wysoka jakość termoizolacji, stanowiąca blisko 80% grubości ściany zewnętrznej, jest gwarancją efektywności energetycznej.
Taka izolacja przekłada się na wyjątkowe standardy przenikania ciepła, z wartościami U w przedziale od 0,10 do 0,17 W/m²K. (7)
Wszystkie wbudowane materiały posiadają jednolite, wysokie parametry.
Domy zaprojektowane z myślą o energooszczędności są szczelne, pozbawione mostków cieplnych, co znacząco redukuje straty ciepła.
Powierzchnia użytkowa
Uzyskanie dodatkowej przestrzeni mieszkalnej wewnątrz tego samego obrysu budynku to jedna z zalet prefabrykacji.
Cieńsze ściany, charakterystyczne dla domów prefabrykowanych, pozwalają na zwiększenie powierzchni użytkowej budynku o około 10-15%. (3)
W praktyce, dla budynku o powierzchni 150 m², oznacza to możliwość zaadaptowania dodatkowej łazienki lub zwiększenia dowolnego pokoju o garderobę.
To właśnie takie detale decydują o komforcie i funkcjonalności przestrzeni mieszkalnej.
Ekologia
Technologia prefabrykowana wyraźnie wyróżnia się pod względem ekologicznych rozwiązań.
Proces produkcji elementów prefabrykowanych charakteryzuje się mniejszym zużyciem materiałów i energii w porównaniu do tradycyjnej budowy, co przekłada się na zredukowany wpływ na środowisko.
Co więcej, materiały używane do produkcji elementów często mają potencjał do recyklingu lub ponownego wykorzystania po zakończeniu użytkowania budynku.
Koszt
Budowa domu z prefabrykatów jest procesem kompleksowym, a jej koszt należy porównywać z budową tradycyjną realizowaną przez jednego generalnego wykonawcę.
W takim porównaniu, cena budynków prefabrykowanych jest średnio o 10-20% wyższa niż w przypadku tradycyjnej budowy.
Jednak warto pamiętać, że w zamian otrzymujesz wysokiej jakości produkt wykonany w krótkim czasie.
W cenę budowy domu prefabrykowanego wlicza się koszt kierownika budowy, organizacji i dostaw, koordynację oraz doradztwo przez cały okres trwania budowy, a także uprzątnięcie po zakończonych pracach.
To aspekty często pomijane przy kalkulacji kosztów tradycyjnej budowy.
Warto również zaznaczyć, że koszty transportu prefabrykatów są zależne od rodzaju domu oraz lokalizacji placu budowy.
W poniższej tabeli znajdziesz porównanie szacunkowych kosztów za metr kwadratowy budynku w różnych technologiach prefabrykacji.
| Technologia | Szacunkowy koszt budowy (8) |
| Prefabrykaty keramzytowe | bez fundamentów 4 576 zł/m²
z fundamentami 5 391 zł/m² |
| Prefabrykaty betonowe | bez fundamentów 5 900 zł/m²
z fundamentami 6 617 zł/m² |
| Perlit | z fundamentami 7 587 zł/m² |
| Prefabrykaty drewniane | bez fundamentów 5 464 zł/m²
z fundamentami 6 244 zł/m² |
| Szkieletowy/Modułowy | bez fundamentów 7 020 zł/m²
z fundamentami 8 320 zł/m² |
| Szkielet stalowy | bez fundamentów 4 723 zł/m²
z fundamentami 5 208 zł/m² |
| Ciężki prefabrykat drewniany | od 5 500 zł/m² do 7 000 zł/m² (7) |
Podsumowanie
Domy prefabrykowane stanowią popularną alternatywę dla tradycyjnego budownictwa. Ich główną zaletą jest szybkość realizacji projektu. Czas budowy tego typu budynku jest znacznie krótszy niż czas potrzebny na wzniesienie domu murowanego.
Jak każda technologia, również prefabrykacja ma swoje plusy i minusy, które warto rozważyć przed podjęciem decyzji.
Na rynku dostępne są różne technologie prefabrykacji, z których każda ma swój unikalny charakter i spełnia różne wymagania.
Zanim zdecydujesz się na dom prefabrykowany, zastanowów się nad swoimi priorytetami. Ostateczny wybór powinien być podyktowany zarówno indywidualnymi potrzebami, jak i charakterystyką samej technologii.
FAQ - Najczęściej zadawane pytania
Czy dom z prefabrykatów jest tańszy niż murowany?
Jaka technologia budowy domu z prefabrykatów jest najtańsza?
Z czego są domy prefabrykowane?
Ile wytrzyma dom z prefabrykatów?
Źródła:
- (1) https://budujemydom.pl/budowlane-abc/domy-pod-klucz/a/1221-technologie-domow-gotowych
- (2) https://jakbudowac.pl/Zalety-technologii-prefabrykowanej
- (3) https://projektstodola.pl/2023/03/08/domy-z-prefabrykatow-wady-i-zalety/
- (4) https://www.extradom.pl/porady/artykul-system-3e-na-czym-polega-unikalna-polska-technologia-budowy-domow
- (5) https://domzperlitu.pl/budowa-domow-jednorodzinnych/
- (6) https://www.money.pl/gospodarka/domy-na-stalowym-szkielecie-czy-nowy-trend-pozwoli-zaoszczedzic-na-budowie-6706775396850464a.html
- (7) https://hauswerk.pl/dom-prefabrykowany-najwazniejsze-pytania-i-odpowiedzi-specjalistow/
- (8) https://regiodom.pl/dom-z-prefabrykatow-jaka-technologie-budowy-wybrac-by-bylo-najtaniej-zobacz-porownanie-kosztow-budowy-w-2023/ar/c9-17309483